ევროპის კოსმოსურმა სააგენტომ თანამგზავრებიდან შემაშფოთებელი მონაცემები მიიღო: სამხრეთ-ატლანტიკური მაგნიტური ანომალია, ასევე ცნობილი, როგორც ბრაზილიური, ცოცხალი ორგანიზმის მსგავსად იქცევა – ის იზრდება და იყოფა ნაწილებად, ანუ მრავლდება. ორბიტიდან ნათლად ჩანს, როგორ წარმოიქმნება ბირთვი, რომელიც ყველაზე ახლოს აფრიკასთან მდებარეობს.
თავდაპირველად ანომალია 2011 წელს აღმოაჩინეს. უკვე მაშინვე მისი ლაქა გადაჭიმული იყო ბრაზილიიდან ზიმბაბვემდე. ამჟამად კი მისი ზომა 8 მილიონ კვადრატულ კილომეტრამდეა გაზრდილი.
ე.წ. ლაქის შიგნით მაგნიტური ველი გაცილებით სუსტია, ვიდრე გარეთ. ზღვის დონეზე მისი ინტენსივობა იგივეა, რაც დაახლოებით 1000 კილომეტრის სიმაღლეზე.
ანომალია წარმოადგენს ერთგვარ ხვრელს პლანეტის მაგნიტოსფეროში – გარსში, რომელიც იცავს ყველა ცოცხალ არსებას კოსმოსური გამოსხივებისა და მზის ქარის მავნე ზემოქმედებისგან. საგანგაშოც სწორედ ეს არის, რადგან პროცესები არაპროგნოზირებადია. შესაძლებელია თუ არა, რომ ასეთმა ხვრელმა-ლაქებმა მთელი პლანეტა დაფაროს?
დააკვირდით სიმპტომებს…
გეოფიზიკოსები შიშობენ, რომ ახლა დაფიქსირებული ცვლილებები დედამიწის მაგნიტურ პოლუსებში, გარდაუვალ ცვლილებას მოასწავებს – ე.წ. გეომაგნიტურ ინვერსიას, როდესაც სამხრეთ მაგნიტური პოლუსი ხდება ჩრდილოეთი და პირიქით.
ინვერსიული კატაკლიზმები იწინასწარმეტყველეს როჩესტერის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა და მათმა კოლეგებმა კოლორადოს უნივერსიტეტიდან. ისინი აღნიშნავენ არა მხოლოდ სამხრეთ ატლანტიკური ანომალიის უცნაურ ტრანსფორმაციას, არამედ ამბობენ, რომ სხვა საგანგაშო სიმპტომებიც აღმოაჩინეს, რომლებიც ერთად და ცალ-ცალკე შესაძლოა, საშიშ კატაკლიზმებს წარმოადგენდეს.
პოლუსები უკვე იცვლება, თანაც საკმაოდ სწრაფად – ჩრდილოეთ მაგნიტური – გადადის კანადის კუნძულ ელესმერის ტერიტორიიდან რუსეთისკენ – ციმბირში. მისი სიჩქარე 1904 წლიდან 15 კილომეტრიდან წელიწადში 60-მდე გაიზარდა.
ამ დროის განმავლობაში სამხრეთ პოლუსმაც დატოვა ანტარქტიდა და ინდოეთის ოკეანეს შეუერთდა.
თავად დედამიწის მაგნიტური ველი ბოლო 200 წლის განმავლობაში დაახლოებით 15%-ით შესუსტდა და ეს პროცესი გრძელდება. ამის ნათელი დადასტურებაა ჩრდილოეთის ნათება, რომელიც გეომაგნიტური ველისა და დამუხტული ნაწილაკების ურთიერთქმედების შედეგად წარმოიქმნება. უფრო ადვილი გახდა ნაწილაკების შეღწევა ქვედა განედებში.
ის, რომ პლანეტის მიზიდულობის ძალა აღარ არის იგივე, მოწმობს მაგნიტური ქარიშხლების მომატება – სუსტმა მზის აფეთქებებმაც კი დაიწყეს მათი გამოწვევა, ამან გამოიწვია ამინდზე დამოკიდებულ ადამიანებში სულ უფრო მგრძნობიარე რეაქციები.
ისრების გადაადგილება
რატომ არის გეომაგნიტური არეულობა ცუდი? იმით, რომ პოლუსები იცვლიან ადგილებს და ეს იმას ნიშნავს, რომ ჩრდილოეთისკენ გადაინაცვლებს კომპასის არა ლურჯი, არამედ წითელი ისარი და რას ნიშნავს ეს?
ექსპერტები განმარტავენ: მთავარი საფრთხე, რა თქმა უნდა, არის არა პოლარობის შებრუნების შედეგი, არამედ მისი პროცესი. ზოგიერთი შეფასებით, ის შეიძლება გაგრძელდეს ასობით ან თუნდაც ათასობით წლის განმავლობაში. სავარაუდოა, რომ პოლარობის შებრუნების პროცესში გეომაგნიტური ველის ინტენსივობა კატასტროფულად დაეცემა – ათჯერ, ან კიდევ უფრო მეტად. გარკვეული პერიოდის განმავლობაში, დედამიწა ათეულობით მაგნიტური პოლუსით “დაიბერება”. ეს არის საუკეთესო შემთხვევაში. უარეს შემთხვევაში, ველი საერთოდ გაქრება, რაც მაშინვე ართმევს დედამიწას მაგნიტოსფეროს. მისი “ქოლგის” გარეშე ცხოვრება კი დიდხანს ვერ გაგრძელდება. რომ აღარაფერი ვთქვათ ცივილიზაციაზე, რომლის ელექტრულ ქსელებს სწრაფად “დაწვავს“ მზის მოკრძალებული აფეთქებებიც კი…
მხოლოდ ერთი რამ გვამშვიდებს:
ინვერსიებზე ჯერ კიდევ კამათობენ. იქნებ მართლა არაფერია სანერვიულო?! მაგრამ მეცნიერები, ყოველი შემთხვევისთვის, თადარიგს იჭერენ. მართალია, ხშირად ისინი საკუთარ თავთან წინააღმდეგობაში მოდიან: ზოგი გვპირდება ინვერსიას “მინიმუმ ხვალ“, ზოგი – 2 ათასი წლის შემდეგ, ზოგი – 200 ათასი წლის, ზოგიც – 25 მილიონი წლის შემდეგ. რაღაც კატეგორია კი, ამ თვალსაზრისით, საერთოდ არაფერს გვპირდება.
და რაც მთავარია, თუ ვივარაუდებთ, რომ პოლარობის შეცვლა წარსულში უკვე მოხდა, ფაქტია, რომ სიცოცხლე დედამიწაზე გადარჩა…
