თელავის თეატრი დღეს არის ერთადერთი თეატრი მსოფლიოში, რომელსაც არ ჰყავს მთავარი რეჟისორი. გიორგი (გოგი) ჩაკვეტაძის და თელავის თეატრის დრამა
თეატრში მთავარი რეჟისორის შტატი გაუქმებულია…
ბატონი გოგი კი განთავისუფლებული…
სცენა – ეს არის სულიერი პულსი. სადაც ჩერდება რეჟისორი, იქ ფიქრი იღუპება.
როდესაც თელავის ვაჟა-ფშაველას სახელობის პროფესიულ სახელმწიფო თეატრს მთავარი რეჟისორი აღარ ჰყავს – ეს უკვე არ არის უბრალოდ ადმინისტრაციული ბიუროკრატია. ეს არის – დარტყმა თეატრის სულზე, ხმის ჩახშობა და აზრის გაჩუმება.
ბევრ წლიან ისტორიას და არაერთ თეატრალურ გამარჯვებას უკავშირდება გიორგი, იგივე გოგი ჩაკვეტაძის სახელი.
ის იყო თეატრის არა უბრალოდ მთავარი რეჟისორი – არამედ თეატრის სუნთქვა.
🎭 შემოქმედება და მოღვაწეობა
გოგი ჩაკვეტაძის მიერ დადგმულ სპექტაკლებში ყოველთვის იგრძნობოდა სინამდვილისა და პოეზიის დიალოგი, რომელიც თელავის სცენას მრავალწლიანი სიცოცხლით ამარაგებდა.
აფიშაზე მისი სახელი ავსებდა თატრის დარბაზსს.
მისი სახელი ასოცირდებოდა ისეთი პიესების დადგმასთან, როგორებიც იყო:
- „ნახვის დღე“ – დრამა ყოფით რეალობაზე, მჭიდრო დიალოგებითა და ემოციური ინტენსივობით.
- „ვისია ვისი“ – თანამედროვე სოციალური ურთიერთობების იუმორით და სატირით დანახვა.
- „კომოდოს კუნძული“ – ფსიქოლოგიური ფანტაზია ძალადობასა და ადამიანის პირველყოფილ ინსტინქტებზე.
- „ჰენრიხ მეოთხე“ – პირანდელოს კლასიკის ინტერპრეტაცია ცნობიერების თემაზე.
- „იეთიმ გურჯი“ – პოეტური სცენური პორტრეტი.
- „მეფე ერეკლე“ – ისტორიული ნარატივი და სახელმწიფოებრივ-პოეტური ხედვა.
- „სამოთხის კვარტეტი“ – აბსურდისა და მარტოობის შესახებ.
- „თეთრი ბაირაღები“ – დუმბაძის ტექსტების მოტივებზე აგებული დრამა.
- „ჭალას ჩიტი მომკვდარიყო“ – სოფლის დრამა და ტრაგიკული რეალიზმი.
- „ძველი სახლი“ – ოჯახისა და მეხსიერების ბნელი კუთხეები.
- „მშვიდობით ლომებო“ – ერთ-ერთი ყველაზე აღიარებული სპექტაკლი, რომელმაც 4 სახელმწიფო პრემია მოიპოვა
- „ხელის თხოვნა“, „დათვი“ – ჩეხოვის იუმორის გადმოცემა ადგილობრივ სივრცეში.
- „დარაბებს მიღმა გაზაფხულია“ – დაკარგული ახალგაზრდობისა და მოლოდინის პოეზია.
- „გოდოს მოლოდინში“ – ბეკეტის აბსურდის თეატრი თელავის სცენაზე.
- „ტრამვაი სახელად სურვილი“ – ტრაგიკული ექსპრესიონიზმი.
- „ვინ ვართ ჩვენ“ – თანამედროვე დრამა იდენტობაზე.
- „ლიბიდო“ – სხეულისა და სურვილის მტკივნეული თემა.
- „არც მიწისა ვარ, არც ცისა“ – სივრცეში დაკარგული ადამიანის ტრაგედია.
- „მე ლამზი ადრე ვიყავ, ახლა მშვენიერი ვარ“ – პოეტური სპექტაკლი თელაველ ბიჭებზე, ბადურისა და ვატიას ხსოვნას მიძღვნილი.
მისი სპექტაკლები მონაწილეობდა არაერთ საერთაშორისო ფესტივალში და არაერთი ჯილდო დაიმსახურა.
განსაკუთრებით აღსანიშნავია:
- სანდრო ახმეტელის პრემია,
- სცენის მხატვრული გადაწყვეტისათვის მიღებული სპეციალური პრიზები თბილისში, ქუთაისში, ბათუმში, პოლონეთში
- გრანდ-პრი რეგიონული თეატრების ფესტივალზე.
მაგრამ გიორგი ჩაკვეტაძისთვის ყველაზე დიდი ჯილდო თავად თელავის თეატრი იყო
❌ როდესაც ხელოვანს ხმის უფლება წაართვი
გიორგი ჩაკვეტაძე გაურკვეველი და უკანონო ფორმით, თეატრიდან „გაანთავისუფლეს“. განთავისუფლებას ბოლო დროს რეორგანიზაცია ჰქვია ჩვენში…
არ დაკმაყოფილდა არც კანონის მოთხოვნები, არც პროფესიული სტანდარტები.
თეატრი დარჩა უმთავროდ – ამ სიტყვას ყოვლად წარმტაცად, მაგრამ მწარედ თუ გავიგებთ.
თელავის თეატრი დღეს არის ერთადერთი თეატრი მსოფლიოში, რომელსაც არ ჰყავს მთავარი რეჟისორი. თეატრის სცენა კი – მთავარი რეჟისორის გარეშე – იგივეა რაც მეზღვაური ცარიელ ნავსადგურში.
როგორც კამერა – ობიექტივის გარეშე.
როგორც წიგნი – წაშლილი ტექსტით.
🕯️ რეპრესიები – მეოცე საუკუნიდან ოცდამეერთეში
ისტორიას თავისი ირონიაც აქვს და თავისი შიში.
1930-იან წლებში, საბჭოთა საქართველოში, როდესაც ლავრენტი ბერია ცხვირზე დამაგრებული სათვალიდან „დაეშვებოდა“ სცენებზე – ერთ-ერთი პირველი სამიზნე სწორედ ხელოვანი ადამიანი ხდებოდა.
მსახიობები, რეჟისორები, დრამატურგები – „სახალხო მტრად“ ცხადდებოდნენ.
მათ „პარტიული ხაზისგან გადახრა“ ან „კოსმოპოლიტიზმი“ ბრალდებოდა – და სამუდამოდ ქრებოდნენ რეპერტუარებიდან, ცხოვრებიდან, ისტორიიდან.
და აი, დღეს, თითქმის 100 წლის შემდეგ. თეატრი აღარ ბეჭდავს განაჩენებს, მაგრამ განაჩენი იგივეა – უხილავი გაძევება.
რეჟისორი აღარ არის.
სცენაზე კი დუმილია.
📌 რას ნიშნავს სცენა ურეჟისოროდ?
თეატრი – უპირველესად არის სივრცე დიალოგისა, მოძრაობისა, განვითარების.
რეჟისორი ამ პროცესის გულისცემაა.
როდესაც იგი აღარ არის – მსახიობი მარტო რჩება საკუთარ ტექსტთან.
სცენა ვერ პოულობს რიტმს. სპექტაკლი კარგავს სუნთქვას. პიესა – კონტექსტს.
თუ ეს ასე გაგრძელდა – თეატრი გახდება მუზეუმი. და თელაველ მაყურებელს ეყოფა მხოლოდ მეხსიერება, რომ ოდესღაც აქ გოგი ჩაკვეტაძე ქმნიდა სცენებს დიდებული პიესებიდან.
და ახლა?
თელავის თეატრი დღეს ჩუმადაა.
არც ერთ მსახიობს არ ეკითხებიან: რაზე ფიქრობს.
არც ერთ რეჟისორს არ ეძლევა შანსი – შექმნას ახალი ამბავი.მაგრამ სიჩუმე არასდროს არის მარადიული.
სწორედ აქედან იწყება სხვა დრამა – დაბრუნების დრამა.
ავტორი : მაკა მოსიაშვილი
