ტერმინი “doomscrolling” მომდინარეობს ინგლისური სიტყვებისგან doom (სიკვდილი, ბედისწრა, ბედი) და scrolling (გადახვევა, გადაფურცვლა).
საუბარია აკვიატებულ, შრომატევად გადახვევაზე თქვენი ტელეფონის ან კომპიუტერის სოციალური მედიის არხში, უფრო და უფრო მეტი ცუდი ამბების ძიებაში.
ითვლება, რომ აპოკალიფსური ამბების უფსკრულში ჩაძირვის ასეთი აკვიატებული სურვილი გავრცელდა პლანეტის მოსახლეობაში სამი წლის წინ, კოვიდ პანდემიის დაწყებასთან ერთად, როდესაც მთელი მსოფლიო მოულოდნელად აღმოჩნდა სრული გაურკვევლობის მდგომარეობაში.
კარანტინში, იზოლაციაში ყოფნისას, როდესაც არ იცოდნენ რა მოხდება ხვალ, ადამიანებმა დაიწყეს ინფორმაციის აქტიური ძებნა, რათა როგორმე მოეხდინათ ორიენტაცია და მომავლის წინასწარმეტყველება. ერთის მხრივ, არაფერია ცუდი იმაში არაა.
თუმცა, ადამიანის ფსიქიკა ისე მუშაობს, რომ ჩვენ შეგვიძლია გავხდეთ დამოკიდებული ყველაფერზე, მათ შორის ცუდი ამბების შესახებ ინფორმაციაზე, რასაც რეალობა უხვად გვაწვდის.
ინფორმირების სურვილის ბნელი მხარე იყო აკვიატებული განცდა, რომ თუ გამუდმებით არ წაიკითხავ კატასტროფულ ამბებს, კიდევ უფრო საშინელება მოხდება და რაღაც კონტროლს ინარჩუნებ ცხოვრებაზე.
ნიშნები, რომ თქვენ ხართ დუმსქროლინგის მსხვერპლი
ხშირად და დიდი ხნის განმავლობაში კითხულობთ ახალ ამბებს.
გაქვთ შინაგანი მოთხოვნილება, რომ რეგულარულად შეამოწმოთ სიახლეები მთელი დღის განმავლობაში და ამას ხშირად აკეთებთ ისე, რომ არც კი აცნობიერებთ რა ხდება.
კითხულობთ უამრავ სტატიას ერთსა და იმავე საინფორმაციო თემაზე.
ნამდვილად გსურთ ცუდი ამბების წაკითხვა.
შეგიძლიათ მათი წაკითხვა საათობით ისე, რომ კარგავთ დროის შეგრძნებას.
ამის შემდეგ აჟიტირებული ან დეპრესიული ხართ, გიჭირთ დაძინება და ისევ იღებთ ტელეფონს, რომ კიდევ უფრო მეტი საშინელება წაიკითხოთ, რითაც მოჯადოებულ წრეში ვარდებით.
როგორმოქმედებს Doomscrolling ფსიქიკურდაფიზიკურჯანმრთელობაზე
ახალი ამბების აპოკალიფსში ჩაძირვა და კიდევ უფრო საშინელი მოვლენების მუდმივი მოლოდინი, განსაკუთრებით თუ ეს ჩვევად იქცა, აუცილებლად იწვევს ქრონიკულ სტრესს – დაუცველობის, შფოთვის, შიშის, საფრთხის მზარდ გრძნობას. ნერვები იძაბება, ვერ დუნდებით, განწყობა იმაზე უარესია, ვიდრე ოდესმე, თავს უბედურად გრძნობთ, შრომისუნარიანობა დაქვეითებულია, უჩივით უძილობას, მოწყენილობას, უიმედობასა და ცუდ წინათგრძნობას.
თუ უკვე გაქვთ არასტაბილური ფსიქიკა, ქრონიკული სტრესი, რომელიც დაკავშირებულია დუმსქროლინგთან, ეს ზრდის პანიკის შეტევების, დეპრესიის, შფოთვისა და ობსესიურ-კომპულსიური აშლილობის და პოსტტრავმული სტრესული აშლილობის რისკს. ამ შემთხვევაში ცუდი ამბების წაკითხვა მხოლოდ გააუარესებს მდგომარეობას.
რაც შეეხება ფიზიკურ ჯანმრთელობას, ქრონიკული სტრესი რეალურად ანგრევს მას. განსაკუთრებით ზიანდება გულ-სისხლძარღვთა სისტემა – ვითარდება ჰიპერტენზია, იზრდება ინფარქტის ან/და ინსულტის რისკი.
როგორ დავამარცხოთ Doomscrolling
გამორთეთ ახალი ამბების შეტყობინებები თქვენს ტელეფონზე.
სანამ სოციალურ ქსელებში ან საინფორმაციო არხებზე გადახვალთ, დააყენეთ ტაიმერი და შეზღუდეთ იქ ყოფნა, მაგალითად, დილით 20 წუთი და საღამოს 20 წუთი. ოღონდ არა ძილის წინ – ჯობია არ გაეცნოთ სიახლეებს, მინიმუმ ნახევარი ან ერთი საათით ადრე.
თუ არ ენდობით თქვენს ნებისყოფას, ჩამოტვირთეთ აპლიკაციები, რომლებიც გააკონტროლებენ თქვენს „ეკრანის დროს“.
წესად აქციეთ ერთი დადებითის წაკითხვა ერთი უარყოფითი ამბების შემდეგ.
იპოვეთ ჰობი, დაკავდით სპორტით, იოგათ, მედიტაციით, იარეთ მეტი, წაიკითხეთ, დახატეთ, უყურეთ სატელევიზიო შოუებს, ესაუბრეთ მეგობრებს. ერთი სიტყვით, როცა ცხოვრება სავსეა, არ არის იმის საჭიროება, რომ ხელი უნებურად მისწვდეს ტელეფონს.
თუ არ შეგიძლიათ, მთლიანად უარი თქვას Doomscrolling-ზე, შეეცადეთ ეს გააკეთოთ ნელა და შეგნებულად, არა მხოლოდ ავტომატურად გადაახვიოთ ფირზე, არამედ ჩაუღრმავდეთ იმის არსს, რასაც კითხულობთ.
საუკეთესო რამ, რისი გაკეთებაც შეგიძლიათ, არის – გამორთოთ ტელეფონი, დალიოთ წყალი, ღრმად ჩაისუნთქოთ და გააგრძელოთ ცხოვრება.
