როდესაც უნივერსიტეტი ქმნიდა მომავალს: გიორგი გოცირიძე და თელავის განათლების ოქროს ხანა
ავტორი: მაკა მოსიაშვილი
თარიღი: 2025 წლის 1 ივლისი
2004 წელს თელავის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რექტორად, ისტორიკოსი გიორგი გოცირიძე აირჩიეს. მაშინ ეს ბევრისთვის უბრალო ცვლილება იყო, თუმცა ის რეფორმები, რაც ჩემმა პროფესორმა გოცირიძემ გაატარა, უნივერსიტეტის ისტორიაში ყველაზე გარდამტეხ პერიოდად იქცა.
დღეს მინდა ამაზე ვისაუბრო მოკლედ, მცირე პარალელებით და საინტერესო ამბებით. ამას ვყვები და ვიხსენებ მიტომ რომ ჩემმა შვილებმა ზუსტად იცოდნენ ვისი გაშვება სურს დღევანდელ რექტორ ჭკადუას უნივერსიტეტიდან.
📈 განათლების გაფართოება და ევროპული ინტეგრაცია
რა ხდებოდა გოცირიძის რექტორობისას 2004–2010 წლებში?!
- პირველად დაარსდა სოფლის მეურნეობისა და მედიცინის ფაკულტეტები (2006);
- დაემატა სამართალმცოდნეობის სპეციალობა, დაიგეგმა დოქტორანტურის გახსნა სახელმწიფო სამართლის ინსტიტუტთან თანამშრომლობით;
- უნივერსიტეტში ფუნქციონირებდა ბაკალავრიატის დონეზე 26 სპეციალობა, პარალელურად იზრდებოდა მაგისტრატურისა და დოქტორანტურის მიმართულებები;
- პირველად დაიწერა და განხორციელდა Erasmus-ის პროექტი, სპეციალურად თელავის უნივერსიტეტისთვის – ხარისხის უზრუნველყოფის სისტემის განვითარების მიზნით (2008);
- გაიხსნა პირველი დოქტორანტურა მეღვინეობის მიმართულებით, მას შემდეგ რაც გოცირიძემ მეღვინე მეცნიერები მიიწვია უნივერსიტეტში (როდესაც აგრარულმა უნივერსიტეტმა ეს მიმართულება ვეღარ შეინარჩუნა);
- გაფორმდა სტრატეგიული საერთაშორისო პარტნიორობები – ბიბერახის მერთან შეხვედრისას გერმანული მხარე შოკით უსმენდა, თელავის უნივერსიტეტიდან წასულ გიორგი გოცირიძეს და დავით მახაშვილს, ბიბერახის მერმა ბოლოს თქვა: ჩვენი და თელავის 20 წლიანი ისტორიის შემდეგ ახალი ისტორია იწყება, ახლა თელავიდან რამეს კი არ გვთხოვენ, არა იდეებით დატვირთულები მოვიდნენ და – გვასწავლიან“
- საფრანგეთის იონის დეპარტამენტმა უნივერსიტეტს ტექნიკური, ადამიანური და ფინანსური დახმარება გაუწია, რადგან სწორედ თელავის უნივერსიტეტი ამზადებდა ფრანგული ენის პედაგოგებს რეგიონისთვის.
ეს იყო პერიოდი, როცა თელავის უნივერსიტეტს უკვე 500-დან 900-მდე აბიტურიენტი ემატებოდა ყოველწლიურად — ეს ციფრი დღევანდელ ფონზე განსაკუთრებით შთამბეჭდავად ჟღერს.
📉 დღევანდელი სურათი: კლების მექანიზმი და პოლიტიკური მორჩილება
დღეს თელავის უნივერსიტეტში მხოლოდ 12 სპეციალობაა დარჩენილი. დოქტორანტურა დამოუკიდებლად აღარ ფუნქციონირებს — უნივერსიტეტი იძულებულია პროგრამები სხვა უმაღლეს სასწავლებლებთან ერთად აწარმოოს და მხოლოდ სამ მიმართულებაზე. ესეც კი ძალით შენარჩუნებული ფორმაა.
სტუდენტთა რაოდენობა 1285-მდეა შემცირებული, მაგრამ შემაშფოთებელია, რომ მათი ნახევარზე მეტი რეგისტრირებულია მიზანმიმართულად სამხედრო სამსახურის თავიდან ასარიდებლად, რაც აფუჭებს უნივერსიტეტის რეპუტაციას და მისი ძირითადი ფუნქციის — განათლების მიცემის — დისკრედიტაციას იწვევს.
მნიშვნელოვანი ფაქტია ისიც, რომ უნივერსიტეტის ამჟამინდელი რექტორი შალვა ჭკადუა სწორედ გიორგი გოცირიძის ხელმძღვანელობით გახდა დოქტორი. იგივე სისტემამ, რომელიც მას განათლებაში გზა გაუხსნა, დღეს მის დამანგრეველ პოლიტიკად ექცა. ჭკადუას გადაწყვეტილებით, გოცირიძე 18 ივლისს გაანთავისუფლებენ უნივერსიტეტიდან — სამსახურიდან გაშვებას უპირებენ პროფესორს, ვინც უნივერსიტეტი რეგიონალურ განათლების ჰაბად აქცია.
პ.ს. დღეს უნივერსიტეტში აღარ არსებობს გერმანულისა და ფრანგულის სპეციალობები, უკვე აღარ არსებობს გეოგრაფიის ფიზიკის და ფიზ კულტურის მასწავლებლის სპეციალობები, დღეს უნივერსიტეტს მეღვინეობის სპეციალობა აქვს, სადაც ქიმიის ნაცვლად ისტორიას აბარებენ, სპეციალისტებიც შესაბამისად ისეთი გამოდის, აღარ აქვს აქვს, აღარ არის ჟურნალისტიკის, სოციოლოგიის სპეციალობები, — ისინი გაუქმდა, მაშინ როცა გოცირიძის პერიოდში ეს მიმართულებები უნივერსიტეტის ერთ-ერთი მარკა იყო.
🧭 დასკვნა: უნივერსიტეტის იდეის დაცვა ერთ ადამიანის დაცვაც არის
გოცირიძის უნივერსიტეტი იყო დამოუკიდებელი, სამომავლო ხედვითა და შიდა თავისუფლებით გაჯერებული აკადემიური სივრცე. დღეს ის სივრცე ქრება – თანდათან და უხმაუროდ. გიორგი გოცირიძის მაგალითი აჩვენებს, როგორ შეიძლება უნივერსიტეტის წარმატება არაპოლიტიკური რეფორმებით მიიღწეს — და როგორ შეიძლება იმავე უნივერსიტეტმა ასეთი ადამიანი გამორიცხოს, როცა მორჩილება პრიორიტეტად იქცევა.
ამ სტატიაში საუბარია ერთ უნივერსიტეტზე, მაგრამ სარკისებურად – მთელ განათლების სისტემაზე. კითხვაა: უნდა დავთმოთ ეს ისტორია მხოლოდ იმიტომ, რომ ის ვერ თავსდება დღევანდელი პოლიტიკის ფორმატში?
რა თქმა უნდა არა ! თუ არის თელავი საუნივერსიტეტო ქალაქი მაშინ, თელავის ვალია უნივერსიტეტის ნებისმიერი პროფესორის დაცვაც, რადგან ჩვენს შვილებთან ვიყოთ მართლები !
📊 თელავის უნივერსიტეტი: გოცირიძის და ჭკადუას პერიოდის შედარება
🧑🏫 გიორგი გოცირიძე
რექტორი (2004–2010)
ისტორიკოსი, პროფესორი, განათლების საუნივერსიტეტო რეფორმების ავტორი
🧑💼 შალვა ჭკადუა
ამჟამინდელი რექტორი (2021–დღემდე)
(🎓 გოცირიძის ხელმძღვანელობით მიიღო დოქტორის ხარისხი)
| მიმართულება | გოცირიძის პერიოდში (2004–2010) | დღევანდელი მდგომარეობა (2025) |
| 🔬 სპეციალობები ბაკალავრიატზე | 26 | 12 |
| 🎓 დოქტორანტურის პროგრამები | დამოუკიდებლად 5+ პროგრამა | მხოლოდ 3 და ისიც სხვა უნივერსიტეტებთან ერთად |
| 🍇 მეღვინეობის დოქტორანტურა | პირველად გაიხსნა | ვეღარ ფუნქციონირებს დამოუკიდებლად |
| ⚖️ სამართლის სპეციალობა | დაემატა, იგეგმებოდა დოქტორანტურა | მცირდება სტუდენტთა რაოდენობა |
| 🧪 მედიცინა და სოფლის მეურნეობა | დაარსდა 2006 | ჩამოშლილი ან გაუქმებული მიმართულებები |
| 🌍 Erasmus-ის პროექტები | დაწერილი სპეციალურად თელავის უნივერსიტეტისთვის | პარტნიორობით, რეგიონის სხვა უნივერსიტეტებთან ერთად |
| 📈 სტუდენტების რაოდენობა | 500–900 წლიურად | 1285 სტუდენტი, აქედან ნახევარზე მეტი მხოლოდ სამხედრო სამსახურისთვის დარეგისტრირებული |
| 🇩🇪 🇫🇷 გერმანულისა და ფრანგულის სპეციალობები | აქტიური, უცხოური პარტნიორობით | გაუქმებულია ორივე |
| 🤝 საერთაშორისო თანამშრომლობა | გერმანიასა და საფრანგეთთან პირდაპირი პარტნიორობა | ნაკლებად აქტიური |
📌 საინტერესო ფაქტი:
2006 წელს გერმანიის ბიბერახის მერი შოკით შეხვდა თელავის უნივერსიტეტის იდეებს:
„აქამდე თელავიდან მხოლოდ დახმარების სათხოვნელად მოდიოდნენ – ახლა კი ასწავლიან კიდეც.“
✅ ეს პოსტი გვახსენებს: აკადემიური დამოუკიდებლობა და განათლების ხარისხი პოლიტიკურ კონიუნქტურაზე მაღლა უნდა იდგეს.
🛑 გოცირიძის გათავისუფლება არ არის უბრალოდ ადმინისტრაციული გადაწყვეტილება – ეს არის მცდელობა დაივიწყონ ისტორია, რომელიც განათლების წარმატებაზე იწერებოდა .
