პლანეტის მოსახლეობა მუდმივად იზრდება და სულ მალე, კაცობრიობას გამოსაკვებად ალტერნატივის ძებნა მოუწევს. ამის ფონზე სულ უფრო მეტი კომპანია აქცევს ყურადღებას მწერებს, რომლებშიც ცილები არანაკლები რაოდენობით არის, ვიდრე ხორცში ან თევზში. თუმცა, დიდი ალბათობით, ხალხი მათ მისართმევად მზად ჯერ ნამდვილად არ არის. ამის შესახებ რუსული “ლენტა” ვრცელ მასალას აქვეყნებს.
ყველას არ ეყოფა
უახლოეს მომავალში კაცობრიობის მთავარი გამოწვევა, გლობალური შიმშილის პრობლემის დაძლევაზე ზრუნვა გახდება. დღესდღეობით, დაახლოებით მილიონი ადამიანი უკვე ცხოვრობს საკვები პროდუქტების მწვავე დეფიციტის პირობებში, ხოლო დაახლოებით სამ მილიარდს ჯანსაღი კვების ფუფუნება არ აქვს. გაეროს გენერალური მდივნის, ანტონიო გუტერეშის თქმით, უკანასკნელ სამ წელიწადში, მოშიმშილე ადამიანთა რიცხვი გაორმაგდა.
პანდემია, ბუნებრივი კატაკლიზმები, რომელიც კლიმატის ცვალებადობას იწვევს და შედეგად, 2021 წელს საკმაოდ დიდი რაოდენობით გაფუჭებული ვენახი.
გასულ წელს, პროდუქტები 30%-ით გაძვირდა. ამ ყველაფერს უკრაინაში ომი ერთვის, რომლის გამოც მთელი რიგი პროდუქტების ფასი კვლავ იზრდება. ისეთი ქვეყნებისთვის, როგორიცაა იემენი, ეთიოპია, სირია და ავღანეთი, რომლებიც უკვე სასურსათო კრიზისში არიან, ეს სიტუაციის მნიშვნელოვან გაუარესებას ნიშნავს.
„წელს მსოფლიოში ყველასთვის საკმარისი საკვებია. მაგრამ ფერმერებს სასწრაფოდ სჭირდებათ სასუქზე წვდომა გონივრულ ფასად, რათა უზრუნველყონ საკმარისი საკვები მომავალ წელს“, – განაცხადა გუტერეშმა.
თუმცა, ამაზე გავლენას ახდენს არა მხოლოდ გეოპოლიტიკა, არამედ მთლიანობაში ადამიანური მოსახლეობის ზრდა. გაეროს პროგნოზით, საუკუნის შუა რიცხვებისთვის მსოფლიოს მოსახლეობა 9,7 მილიარდ ადამიანამდე გაიზრდება – ორი მილიარდით მეტი ვიდრე ახლა. უფრო მეტ ადამიანს დასჭირდება მეტი საკვები. იმ პირობით, რომ გასტრონომიული პრეფერენციები დიდად არ შეიცვლება, ჩვენ ვსაუბრობთ 500 მილიარდ ტონა ხორცზე წელიწადში. თუმცა, მეცხოველეობა უკიდურესად საზიანოა პლანეტისთვის: მასზე მოდის სათბურის გაზების ემისიების დაახლოებით 14,5 პროცენტი – მეტი, ვიდრე დედამიწაზე არსებული ყველა ტრანსპორტიდან. გარდა ამისა, ხორცისა და რძისთვის პირუტყვის მოშენება ამცირებს სასოფლო-სამეურნეო მიწებს: ზოგადად, პლანეტის მიწის მეოთხედი გამოიყენება საძოვრად.
ხორცის ალტერნატივის ძიებას შეუძლია ერთდროულად ორი პრობლემის გადაჭრა: საკვები და კლიმატი. ახლა ხელოვნური ხორცის ბაზარი აქტიურად იზრდება მთელს მსოფლიოში. ამ ინდუსტრიის გიგანტები არიან Impossible Foods და Beyond Meat. Euromonitor-ის შეფასებით, ხორცის შემცვლელების ბაზარი 2023 წლისთვის 2,5 მილიარდი დოლარი იქნება. ამ ტემპით, მომდევნო ათი წლის განმავლობაში მსოფლიოში ხორცის მეათედი ხელოვნური იქნება. Grand View Research-ის ანალიტიკოსები, თავის მხრივ, ვარაუდობენ , რომ 2022 წლიდან 2030 წლამდე ხელოვნური ხორცის მსოფლიო ბაზარი საშუალოდ 19,3 პროცენტით გაიზრდება, ხოლო 2030 წლისთვის ის 25 მილიარდ დოლარს მიაღწევს.
ახალი გემო
ამავდროულად, ხელოვნური ხორცის წარმოება კიდევ უფრო დიდ ნახშირბადს ტოვებს, ვიდრე ტრადიციული მეცხოველეობა და ასევე ძვირია. გაცილებით მომგებიანი აღმოჩნდება მწერების მოყვანა. მათზე ზრუნვა უფრო ადვილია, ნარჩენების პრობლემა კი თავისთავად მოგვარებულია, რადგან იკვებებიან ნაკელითა და საკვების ნარჩენებით. მაგალითად, კრიკეტის წარმოება გამოყოფს 98 პროცენტით ნაკლებ სათბურის გაზებს, ვიდრე მეცხოველეობის ტრადიციული წარმოება. 500-ჯერ ნაკლები წყალი სჭირდება მწერების პროტეინის წარმოებისთვის, ვიდრე ერთი ფუნტი ძროხის ცილა.
„რესურსები, რომლებზეც ისინი (მწერები) იზრდებიან, მინიმალურია, ისინი მდგრადია დაბალ და მაღალ ტემპერატურაზე, ტენიანობის მიმართ, საჭიროებენ ნაკლებ ელექტროენერგიას, ნაკლებ წყალს. მათი დამუშავების დროს ატმოსფეროში გამოიყოფა ნაკლები ნახშირორჟანგი და მიიღება მასა კარგი ცილოვან-ლიპიდური შემადგენლობით, რომელიც შეიცავს სასარგებლო ამინომჟავებს“, – თქვა დარია აკიმოვამ, Ntech-ის ანალიტიკური განყოფილების ხელმძღვანელმა.
FAO- ს მონაცემებით, საკვები მწერების 31% ხოჭოებია. მეორე ადგილზე არის ჭიაყელები. მესამე უკავია ფუტკარს და ჭიანჭველას.
ამასთან, მწერები კვებითი ღირებულებით სულაც არ ჩამოუვარდებიან ერთსა და იმავე ხორცს ან თევზს. იტალიელმა დიეტოლოგებმა დაადგინეს , რომ ციკადას, ჭიაყელებსა და პეპლებს აქვთ ორჯერ მეტი ანტიოქსიდანტი, ვიდრე ფორთოხლის წვენსა და ზეითუნის ზეთს. მეცნიერებმა ასევე დაასკვნეს, რომ მწერების ჭამა ხორცის ეკოლოგიურად სუფთა ალტერნატივაა.
ბოლო დროს სულ უფრო მეტი კომპანია ამრავლებს მწერებს და მათგან საკვებ დანამატებს ან მთლიან საკვებს ამზადებს. მაგალითად, გერმანული კომპანია Bugfoundation-ი, რომელმაც თავის თავზე აიღო ევროპელების კვების ჩვევების შეცვლის რთული მისია. 2025 წლამდე მწერების ცილების ბაზარი საშუალოდ 37,5%-ით გაიზრდება – ასე ვარაუდობენ მკვლევარები.
იძულებითი ადაპტაცია
რაც არ უნდა პერსპექტიული ჩანდეს ეს ინდუსტრია, მწერების მიმართ ადამიანების დამოკიდებულება დიდ როლს თამაშობს. თუ ხორციდან ქათმზე გადართვა საკმაოდ მარტივია, მაშინ ლარვების, ბაგების ან პეპლების ჭამის იდეა ამაზრზენია ადამიანების უმეტესობისთვის.
ასეა თუ ისე, კაცობრიობას მოუწევს კვების ჩვევების შეცვლა. მაგრამ მომდევნო ათწლეულებში, მწერები, თუ ისინი არ შედიან რაციონში თავდაპირველი სახით, შესაძლოა, სულ სხვა მდგომარეობაში ვიხილოთ, მაგალითად, ნახევარფაბრიკატების შემადგენლობაში.
სხვათაშორის, ჩვენ უკვე ვჭამთ მწერების ნაწილაკებს ისე, რომ არც კი ვიცით. მაგალითად, საღებავი E120, რომელიც ასევე ცნობილია როგორც კარმინი ან კოჩინელი, მზადდება ქოშინის ფქვილის გამომშრალი სხეულებისგან და სოდის შესაღებად გამოიყენება.
